Sunday, March 20, 2016

Tuhngoi Toe Palm Sunday Ni
*********************************


Palm Sunday tive ikoe huvoei aw? Jesuh Rang (Laa) oeh dangnoeh khonu khuina a lut oeh a hah ce bi unoeh ani do u ce ani tina awm hue. Ace thinghah ce thlangbaok awina "Palm" a ti ve ni huh oehtoe " hlir hah, Khyongkhya hah, Samtoe hah, Phaiphumpheh hah,... ve mueih a hahkhi ti ngahna hue. 

Palm Sunday ve Jesuh a thih hlan oeh yartkhat a ngah oehkoe yartpina awm hue.Acoeh ce thlang songkit eng lamna ana rhet unoeh "Hosana Hosana" ti unoeh anina donakna awm hue (Johan 12:12-15; Mathai 21:1-11). 

Palm Sunday Calendar:
2016 – March 20
2017 – April 9
2018 – March 25
2019 – April 14
2020 – April 5


Thursday, March 17, 2016

I atioeh Jesuh eng Thaa dung ataa num? Mat.21: 18- 19; Mak 11:12-14;20-21

Jesuh eng Jerusalem tungna a hubat khi moe ani ceh oeh Thaa dungce a huh oeh vatoek hue, Thaa dung ce akthahnak a tuem amma nii a dawngoeh amnak thah hue, acoeh ce Jesuh eng taa soe thaa kung ce yaa hue.Thaa duem ( May , June) a pha looeh va thah hin khoei soe a tuem a pha hlan oeh cetnoeh ataa cu akthuem hlue aw? 

Akthahnak a tuem amma nii a dawngoeh ammak thah cu ,Jesuh eng I atioeh Thaa dung ataa num? Akthahnak tuem phanoeh ammakthah mantoe taa soe yawm thuem hue niti thovoei soe , a tuem pha hlannoeh ammakthah cu aktaa num?Jesuh Khawsa capa niinak aktlak aw? Akthah tuem amma nii a dawngoeh ammakthah a haih taa sih oehtoe Khawsa Caa niinak dueih huen a hamna ce akthuem hlue mah aw? Ve Thaa dung ataa ve a hubatkhi angyak ni( Mak 11:14).

Thaa dung niti oeh ve Baibul khui oehkoe nihuh ve nimoeh Dai khawmdek oehkoe Thaa amueih amni hue. Isarel nakoe Thaa ce Bacih , Bakbu khi moe mueih kawkalh hue. Cenamoe Bacih, Bakbu tang awm amni hue. A sona a hah a keng khi oeh awm akthah awm hue. Greek awi natoe "sykḗ " ti hue u.

Thaa dung ce a dung pangplakplak noeh a hahkhi tlaa duetduet noeh akthah voei nang kawih hue. Ningngaih lah oeh Jesuh ve Thaa dung akcuek a huhnak na kawih boe hue , ammakthah tuem oeh ataa ningngah oehtoe, Cenamoe anak thah kom tinoeh ngaih unak amta hue. Encyclopedia cauk mat oeh ve thing dung a kawng a teng oehtoe ;Isarel rham natoe a ve mueih a yoeinak oeh Thaa niti "sykḗ" Fig tive a lohaha khawyah awm hue. Angming angthang moe thlang eng Thaa a kah aktui aniti utoe " caprifig" ni. Caprifig ve akthah tuem thumvoei lohue ti hue u. Akcuek akthah toe ; Profichi aniti u chikding oeh akthah( spring crop) a tuel ni. Anghihnak toe mammoni a nti u khawxai oeh akthah (summer crop) moe amthumnak toe mamme aniti u khawcui oeh akthah ( winter crop) ni.

Mak 11: 13 oeh a nimtheh khi oehtoe Jesuh eng anak thah kom tinoeh amngaih uu hue ti hue cenamoe ana awm khoep oehtoe tinoeh ni ti hue. A coehtoe akchoei oehkoe nihuh a mueihna Thaa ve ikoe mueih num tive nisim hoh hue. Ni Bawipa Jesuh eng ataa Thaa kung ve Profichi Thaa a tuel Chikding oeh akthah a tuel na awm hue voei soe, a cemueih na awmsoe ni ammakthah a dawngoeh ni Bawipa Jesuh eng ataa hue. Ni sim hamtoe Palistin rham natoe thingthahkhi anglak oeh Thaa ve yawih akdo soeih moe akthah akdaa soeih na awm hue. Cenamoe tuh oehtoe ammanak thah a dawngoeh taa soe a hah doeng amninoeh a dung a cuna yaa hue.

Voeh Khawsa awi eng a ni congpuei khitoe , ni Bawipa Jesuh eng Thaa ve a dung toe xingnoeh , a hah awm xingnoeh khawkhli eng mut soe tlai hue. Cenamoe soe num ni Bawipa Jesuh a ngah toe a dung angxing , a hah angtlainak oeh akthah ce aktungna ta hue. Nang moe kaa Krihca phung na ni awm hue , kakthangthai ni , xingnak kakta ni nitinoeh Thaa kung a mueih na ning xingnoeh Thaa hah angtlai amueih na ni kut nikboei , ninglam noeh kho amni hu hue, cenamoe ni Bawipa Jesuh eng a ngahtung akthah amnikthah oehtoe Jerusalem lamkeng oehkoe Thaa dung a mueihna ni awm hlue hue.

 Bacih- Bakbuh
 Bakbuh
Khawsa Awithang Qoelnak - Dai Awi
Thlangthi ve Baptisma Nik Pe Hlue Tang Num? (1 Korin 15:29)
***********************************************************************
Thlangthi Baptisma ani paek ve ikoenum ani pohnak hlue? Thlangthi ve amma thohna a tlak oehtoe ikoe hlue Baptisma ani paek u num? (1Korin 15:29)

Tuh oeh vemueihna thlangthi Baptisma ak pe ve Mormons baeknak ani ti u ni. Aning nikkhi eng ve thlangthi eng a thih khoenoeh ang muemhla a hamna ti unoeh Baptisma pe hue u. Cenamoe Baibul awi moe ang kalhkhina awm hue(Awicueih 11:7; Johan 8:24; Luka 16:26; 2 Korin 5:10; Hebru 9:27).Ace a dawngoeh Mormons a congpueinak ve Khawsa awi Baibul moe a cutnak oehkoe eng a boetnak doena oet rhu hue nih.Iatioehnum ni ti oehtoe thlang ve a thih khoen oeh ngahtuehnak tha amawm voel hue tice baibul eng ni congpueikhi hue(Luka 16:25-31; Hebru 9:27).Acoeh toe Baibul eng thlangthi Baptisma a ti vetoe ikoe mueihna ni poh hlue? Baibul awi nik khong hlue aw?

Ave mueihna thlangthi Baptisma paek ve Jesuh a congpueinak awm amni, Poluh a congpueinak awm amni noeh Hubatkhi moe Khrihca Bu ak cuek oehkoekhi a congpueinak awm amni hue. Latin thlang Khawsa awi ak sim Tertullian(ca.160-220 A.D) eng Carthage kho oeh ak qoel toe ave a congpueinak ve Korin kho oeh ana awmlaw hoh hue tinoeh; tuhoeh aning nikkhi ( Korin thlangkhi) eng awm Baptisma ak chang chang ce holona unoeh hailam thoh thlahnak ngaihunak a hamna ta hue u(On the Resurrection of the Flesh 48).Tertullian eng toe a yap ak pohkhi ni tinoeh nina oelhkhi hue.Marcion eng A.D 144 oeh amoeh Khrihca baeknak pohnoeh thlang thi Baptisma paeknak a konglam ce A.D 150 oeh nina congpueikhi hue. Ave mueih a congpueinak ve hoenakoe eng ak lo huvoei aw?

Korin mlueh oehkoe eng a xingtungna Eleusis ani ti u khawnu mat awm hue. Ace khawnu oeh kho ak saakhi kut seh thaem ak baekkhina awmnoeh, thih khoen oehkoe hamna mkhue-uepnak moe ngaihrhepnak a hamna thlang thi ce Baptisma ana pe hue u.Ace a baeknak ce Homer eng Hyma to Demeter 478-79 oeh tai hue( F. John.Wolvood & Roy B.Zuck, The Bible Knowledge commentary,p.127). Ace mueihna baeknak ak changkhi eng ani poh moe ani honakkhi eng Korin Khrihcakhi eng awm holona hue u.Ace a huen ce phoen-aa suinak a hamna a donak huenna a awmnak a dawngoeh thlang hoei hoei cun hue u.Ace mueihna ani cun oeh ce Korin thlangkhi eng awm Eleusis oehkoekhi eng thlang thi Baptisma ani paek amueihna ce holona hue u.Ace a dawngoeh Poluh eng ve ak awi ak qoelna awm hue, “…thlangthi-khi amma ni thoh hlue oehtoe, ii hlue thlangthi Baptisma nani paek u num?”(1Korin 15:29).Poluh eng ningnikkhi amti hue.Thlangkhi (kut seh ak baekkhi )a paek a tinak ni.Ace a dawngoeh ave ak awi eng thlang thi Baptisma ak pe-khi ve Khrihca a paek amni noeh kut sehthaem ak baekkhi eng ani paek uni tice ang coeina ni sim tha hue.

Ace a dawngoeh Poluh eng Korin Khrihca bu a venna ak qoel toe thlangthi thoh thlahnak tive a takna ak awm hluena awm hue. Ace ce kutseh thaem ak baekkhi eng awm cangna hla hue u, cenamoe ikoe hlue thlangthi cu Baptisma ani paek u num ti hue.
Khawsa amma ni cangnak a hamna thlangxing ak khan oeh tluknak hlue ak phasak huvoei aw?
**********************************************************************************************************************************
Ave ak cam eng anik khan oeh Khawsa eng tluknak hlue ce anik khan oeh phasak soe ace a dawngoeh ak thawlh ce anik cangnak a hamna (2 Thesalonika 2:11)
Acoeh toe ikoe ti soe Khawsa eng thawlh anik cangnak a hamna tluknak hlue ce anik khan oeh ak phasak huvoei aw?Ace ce ammak thawlh aw?

Khawsa awi Baibul ve ni teng hoh amueihna Baibul ca khui oehkoe ak yoi mat doengca ni teok noeh ni poek oehtoe ni luna cingnoeh ni haana pang hlue hue. Ace a dawngoeh a konglam ni simnak a hamna toe ace Baibul awi na noer oeh ce ikoe konglam ya a teng hue ti ce na simnak a hamna a kung oehkoe eng cutnoeh na noer hamna awm hue. Acoeh ce ace Baibul eng a teng a konglam ce ya hlue sim huekte. Ace a dawngoeh ve a kong oeh awm ikoe ti soenum Khawsa eng tluknak hlue ce anik khan oeh a phasak ti ce simnak a hamna a kung oehkoe eng ni cutnoeh ni teok lah ve u.

2Thesalonika 2:8-9 khui oeh ak qoel ce Khrih ak oetkung(antichrist) a phalonak a konglam ce ni hu tha hue. Ak yoi 10 khui oehtoe Awitak ak khongkhi a konglam ce ni hu tha noeh, ak yoi 11 khui oehtoe ace mueihna awitak anik khong a dawngoeh tluknak hlue anik khan oeh phasak soe, acoeh ce ak thawlh anik cangnak hlue a konglam ce ni hu tha hue.

Poluh eng voeh koe awi a ti toe Khawsa eng awitak ak khongkhi ak khan oeh tluknak ak naana phasak hlue hue(v.10), acoeh ce ak thawlh, Khrih ak oetkung (antichrist)a konglam ce cangna hlue hue u. Khawsa eng Amoeh awitak ak cangnaakhi ak khan oeh awitak oehkoenng aning tluknak a hamna tluknak hlue ani tueih peekhi amni noeh, Amoeh awitak ak khongkhi ak khan oeh anik khongnak oeh thamah khyoer khyoer unoeh anik cangnak u thawlh a kung(antichrist) ce anik cangnak cek hamna tluknak hlue ce ani tueih peekhi ni.Khawsa eng anik khan oeh ani tueih peekhi hlan oeh aninak khong hohna a awmnak a dawngoeh Khawsa a tueih ce ak thawlh amni hue. Ani hamna awiceknak ce ak thuemna awm hue ikoe tinoeh num ni ti oehtoe “ awitak amcangna unoeh, thawlh oeh ce khue-uepnak ani taak a dawngoeh ni(v.12). Khawsa eng vemueihna ak tii nang kawih hue, “ qaiqoel moe saetnak num nanik tut hlue u? Oeih! Acoeh toe na ngah tut hlah! Na ngah poh hlah!(Ekklesia 11:9).

Ave ve Khawsa eng Amoeh awitak ak khongkhi, ak cehtaakhi ce ani ngah tawkna nawmnak anim lungko oeh ani paekkhina awm hue(Rom 1:24), chahnak ani phanak (Rom 1:26), ani awm ih kawpoek a saetnakkhi(rom 1:28) ce phasak hue. Ave mueihkhi ve Khawsa eng ani poh ani ngah tawkna poh hamna pohnak tha ani paekkhina awm hue. Khawsa eng ve thlang am lungko moe anik kawpoek aning ngahnakkhi boeih oeh ce thamahnak ni paekkhi soe ace thamahnak ak cam eng Amoeh Septakung ce khong hlue khyoer khyoer hue u. Ani ngahnak ang lak oeh ak doem, khawyah ce ni paekkhi kom soe toe ani hamna awiceknak ce khawyahna a awmnak a hamna ni. Khawsa eng ve a qaiqoel ak cangna moe thawlh ak suikhi boeih ce awicek hamna ni taak pekkhi hue.